Publikacja wizerunków pacjentów i zespołów ratownictwa medycznego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wizerunek człowieka jako jego dobro osobiste podlega ochronie prawnej. Co do zasady, wizerunek osoby nie może być rozpowszechniany i upubliczniany bez świadomej zgody osoby zainteresowanej.

Możliwość identyfikacji osoby na skutek przedstawienia jej wizerunku nie musi mieć charakteru powszechnego. Aby stwierdzić naruszenie wystarczy, że niektóre tylko osoby – na przykład członkowie rodziny, współpracownicy czy znajomi – rozpoznają postać osoby widniejącej na fotografii.

I tak, zgodnie z treścią art. 23 kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak m.in. wizerunek pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie zaś z art. 24 kodeksu cywilnego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych tj. zapłaty odszkodowania.

Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Zgodnie zaś z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby w nim przedstawionej. Na podstawie art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 ww. ustawy, osoba której wizerunek został opublikowany bez jej zgody może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać osobie, której wizerunek został wykorzystany odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub też zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

  • osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
  • osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Opublikowanie zatem w prasie czy wykorzystywanie w inny sposób wizerunku ratowników medycznych oraz pacjentów w sposób umożliwiający identyfikację – może mieć miejsce tylko na podstawie wyrażonej przez te osoby zgody. Jej brak uzasadnia możliwość skorzystania przez osoby pokrzywdzone z roszczeń przewidzianych przez wskazane powyżej przepisy prawa.