1. Umowa B2B:

Jeżeli chodzi o umowę B2B, do tej umowy stosuje się wynikającą z polskiego Kodeksu Cywilnego (art. 353¹ k.c.) zasadę swobody umów, zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zakaz konkurencji w czasie trwania umowy B2B jest dopuszczalny i nie budzi wątpliwości. Zakaz ten w trakcie trwania umowy B2B z reguły jest nieodpłatny i taka nieodpłatność nie jest kwestionowana.

Dla ustalenia granic obowiązywania zakazu konkurencji w umowie B2B sięgnąć trzeba do orzecznictwa. Uwagę zwrócić należy na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2019 r. (sygnatura akt II CSK 58/18), gdzie wskazano, że zakaz konkurencji B2B powinien być opisany w umowie w sposób precyzyjny i jednoznaczny. Zakaz taki powinien precyzyjnie określać np. obszar geograficzny którego dotyczy, podmioty jakich dotyczy, na jaki termin jest zawarty, jaka jest kara za złamanie zakazu konkurencji.

Zakaz konkurencji wprowadzony na czas trwania umowy B2B nie może mieć charakteru ciągłego. Może być ustanowiony właśnie na czas trwania umowy B2B. W wyjątkowych wypadkach i odpłatnie zakaz ten może być po zakończeniu umowy B2B jednak nie dłużej niż 2 lata.

Sąd Najwyższy wskazuje, że zakaz konkurencji w umowie B2B nie może w nadmierny sposób ograniczać strony tej umowy w takim stopniu, że traci ona w całości albo istotnej części swą niezależność lub zagrożone są podstawy jej ekonomicznej egzystencji (tzw. „umowy kneblujące”) – np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r., II CK 354/03, z dnia 24 czerwca 2014 r., I CSK 431/13 i z dnia 16 września 2016 r., IV CSK 751/15.

To czy zakaz konkurencji jest nadmierny i niedopuszczalny, decyduje całościowa ocena, w ramach której należy uwzględnić z jednej strony zakres dotychczasowej i potencjalnej działalności kontrahenta, a z drugiej – zakres przedmiotowo-podmiotowy, geograficzny i czasowy zakazu, surowość towarzyszącej jego naruszeniu sankcji oraz ewentualne dodatkowe korzyści uzyskiwane przez kontrahenta. Zakres geograficzny może być większy niż terytorium, na którym aktualnie prowadzi swoją działalność kontrahent, jednak powinno to być uzasadnione (np. obszarem działania zleceniodawcy).

Zakaz konkurencji w umowach B2B w trakcie trwania współpracy może być nieodpłatny. Zyski z zawartej umowy B2B mają zrekompensować kontrahentowi brak możliwości oferowania usług innym podmiotom na rynku w zakresie objętym zakazem konkurencji. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 grudnia 2013 r. (sygnatura akt V CSK 30/13), wprowadzenie w umowie B2B zakazu konkurencji bez ekwiwalentu, z zastrzeżeniem kary umownej za jej naruszenie, mieści się w granicach swobody kontraktowej i nie narusza właściwości tego stosunku prawnego.

2. Umowa o pracę:

Aby zakaz konkurencji był skuteczny w trakcie lub po ustaniu stosunku pracy, pracodawca i pracownik powinni zawrzeć na piśmie umowę o zakazie konkurencji. Art. 101¹ Kodeksu pracy stanowi, że zakaz konkurencji powinien być określony w odrębnej umowie. Może ona być zawarta jednocześnie z umową o pracę, stanowiąc jej część. Wówczas jeden dokument będzie tak naprawdę zawierał w sobie dwa kontrakty (o pracę oraz o zakazie konkurencji). Nic nie stoi także na przeszkodzie, aby umowę o zakazie konkurencji podpisać już w trakcie trwania stosunku pracy jako odrębny kontrakt.

Strony powinny precyzyjne określić czynności zabronione pracownikowi – ich rodzaj, zasięg terytorialny, formę prawną.

Zgodnie z art. 101² polskiego Kodeksu pracy, przepisy dotyczące umowy o zakazie konkurencji, podpisanej w trakcie trwania stosunku pracy, stosuje się odpowiednio do umów dotyczących zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Zakaz konkurencji po zakończeniu umowy o pracę można zawrzeć wyłącznie wtedy, kiedy pracownik miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Umowa o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy może być zawarta tylko na określony czas, a rekompensatą dla pracownika musi być odszkodowanie wypłacane przez cały okres obowiązywania zakazu konkurencji. Rekompensata nie może być niższa od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy.